Reşat Nuri Güntekin – Çalıkuşu

       Reşat Nuri Güntekin’dən oxuduğum ikinci kitab.. Çalıkuşu.. Bu ad mənə o qədər dəyərli anları xatırladır ki.. Uşaqlıq illərim ilə bağlı unudulmaz xatirələri.. O zaman izlədiyim “Çalıkuşu” mənə ən çox təsir edən, dərin izlər buraxan bir film olmuşdu. Bu gün isə kitabını oxumaq şansı əldə etdiyim üçün çox sevinirəm.. Neçə il əvvəl izləyərkən təsirindən çıxa bilmədiyim bu səmimi həyat hekayəsini oxuduğum zaman da onun oxucunu cəlbetmə gücünə bir daha heyran oldum.. Doğrudan da “Çalıkuşu” Reşat Nuri Güntekin’in şah əsəridir.
Kitabı oxuduqca filmdən parçalar canlanırdı gözlərim qarşısında. Hər obraza bu qədər uyğun olan aktyorların seçilməsi məni valeh etdi.
       Məsumluğu, gözəlliyi, saflığı, şirinliyi ilə qəlbimizdə taxt quran Feride – Aydan Şener və sərbəst xarakteri ilə bəzən bizi üzən, sevgisinə sahib çixmağı ilə isə özünü sevdirməyi bacaran Kamuran – Kenan Kalav.. Bu cütlük başda olmaqla bütün aktyorlar rollarına o qədər hakimdir ki, əsərin gözəlliyini kitabı oxumadan belə duymaq olur onların sayəsində. Filmdə Feride’nin atasının ölüm xəbərini ona müəlliminin çatdırması məni ağladan unudulmaz səhnələrdən biri olmuşdu.. Eynilə kitab oxuyarkən həmin hissləri illər sonra yenidən yaşamağım müəllifin qüdrətinin ən gözəl isbatıdır.

      Kitabda təkcə qəhrəmanlar deyil, eyni zamanda Türkiyənin müxtəlif bölgələrində yerləşən məktəblər, evlər ən incə detallarına qədər ustalıqla təsvir olunub. Bu da oxucunun özünü hadisələrin mərkəzində təsəvvür etməsinə, bu saf sevgi hekayəsinə yaxından şahidlik etməsinə yardımçı olur.
      Oxuduğum zaman zövq aldığım kitablar sırasına daxil oldu “Çalıkuşu”. Xüsusilə, köhnə nəşrləri oxumağı sevən bir kitabqurdu olaraq Mikayıl Rzaquluzadənin tərcüməsi ilə 1987-ci ildə nəşr olunan bu kitab tamamilə zövqümcə oldu.. Kitab tərcümə baxımından məni qane etsə də, ön sözdə müəllif haqqında yazılmış bəzi fikirləri heç bəyənmədim. Türkiyənin çətin vəziyyətdə olması əsərdə üstüörtülü şəkildə verilib və həmçinin kitabın əsas qəhrəmanı Feridenin yaşadığı həyatda bir çox şeyə qarşı çıxaraq  müstəqil hərəkət etməsi və sonda yenidən öz sevgisinə qayıtmağa məcbur olması burada öz əksini tapır. Ancaq əsəri oxuyan, filmi izləyən hər kəsin bu fikirlərlə barışmayacağını düşünürəm. Əvvəla, Reşat Nuri Güntekin Türkiyənin müharibə vəziyyətini qabarıq təsvir etsəydi, o, məqsədini aşmış, eşq romanı əvəzinə tarixi bir əsər yaratmış olardı. Sonra baş qəhramana gəldikdə isə Feridenin uşaq təbiəti, ürək döyüntüləri, təlatümlü duyğuları ilə əvəzedilməz bir obraz olduğunu görürük. Bütün çətinliklərə, qarşılaşdığı ikiüzlüllüklərə, iyrəncliklərə baxmayaraq o saf qəbini hər zaman qoruyub saxlamağı bacaran dözümlü bir qızdır. Neçə illər ötsə belə Kamuran’a olan sevgisindən heç bir şey əksilmir. Sonda məcbur olduğu üçün deyil, həyatda ona ən çox yaxşılıq etmiş insanın son arzusunu yerinə yetirmək üçün Tekirdağa, qohumlarının yanına qayıdır və sevdiyi insanla barışır..
       Bu əsassız fikirlər xaricində nəşri, tərcüməni çox bəyəndim, bir də köhnə kitabların özünəməxsus qoxusu əlavə olununca hər zaman oxumağı arzuladığım bu romanı hər səhifəsindən ləzzət alaraq qısa zamanda bitirdim...
Reşat Nuri Güntekin'in bu şah əsərinə sevə-sevə 5 bal verirəm ;)

02.09.2012    /  11:58 p.m.